Stadswandeling Nijmegen …

Het waren de Romeinen die Nijmegen, letterlijk en figuurlijk, op de kaart zetten. Hier bouwden zij hun kampen, aan de noordgrens van het Romeinse rijk. Toch zijn er ook bewijzen gevonden dat de streek al bewoond was voordat de Romeinen er neerstreken.

Vanaf het station loop ik richting het Quackplein met de 13 meter hoge obelisk van roze graniet dat oorspronkelijk is opgericht in 1926 uit een legaat van Arnoldus Burchard Adolphus Quack.
Quack was van 1902 tot 1919 wethouder van de gemeente Nijmegen en liet zijn nalatenschap aan de gemeente Nijmegen na onder de voorwaarde dat er een fontein zou worden vernoemd naar zijn tweelingzus Maria (Marie) Christina.
Voordat je het plein oversteekt zie je rechts de “Vier Jaargetijden” op de groenstrook tussen het Keizer Karelplein en het Quackplein.
Achter het monument staat het Kolpinghuis. Vernoemd naar de priester Adolf Kopling (1813-1865) wiens levensdoel was om jonge knapen te onderwijzen en betere arbeidsomstandigheden te bieden.

Een stukje Kronenburgsingel en dan duik je het Kronenburgpark in.
Eind 13e eeuw was ter verdediging de hele stad omringd door een aarden wal die ca 1425 vervangen werd door een stenen stadsmuur. Omstreeks 1520 werden de buitengebieden bij de binnenstad gevoegd en was de stad uiteindelijk omsloten door een 6 km lange stadsmuur. Bij de stadsmuur stonden verdedigingstorens en enkele stadspoorten.
De status van vestingstad werd in 1876 opgeheven. Links aan de overkant van de Kronenburgersingel staan nog huizen die vlak na de sloop van de vestingwerken zijn gebouwd. Het hoekhuis met de torenachtige opbouw dateert uit 1898 en is bewoond geweest door de de Karmelietpriester en verzetsstrijder Titus Brandsma.

Het Kronenburgpark (naar een ontwerp van de Belgische landschapsarchitect Leopold Rosseels) is aangelegd in 1881 op de voormalige vestingswerken. Op de kop van de vijver die is aangelegd op de plaats van een drooggevallen verdedigingsgracht is een kunstmatig aangelegde grot. Bij de aanleg werden restanten van de stadsmuur gebruikt. Op een klein eilandje in de vijver staat een rietgedekt huisje … heb er niets over kunnen vinden maar het is zo schattig … het lijkt het kabouterhuisje van sneeuwwitje en de 7 dwergen (mijn fantasie).

Langzaam kom je aan bij een deel van de middeleeuwse stadsmuur. Even over het bruggetje dat deels dateert uit 1882 met de originele (gerestaureerde) brugleuning om een goed zicht te hebben op De Kruittoren … een overblijfsel van de oude omwalling als deel van de 2e stadsmuur en staat aan de rand van het Kronenburgerpark. De toren werd gebouwd in 1426 en is ongeveer 30 meter hoog. Oorspronkelijk droeg hij de naam Kronenburgertoren maar doordat er voornamelijk buskruit werd opgeslagen werd het in de volksmond al snel De Kruittoren.

Note: In de jaren ’70 van de vorige eeuw lag het park er verpauperd bij en hadden drugsverslaafden en prostituees hier hun plek gevonden. Wanneer zanger Frank Boeijen hier in 1985 rondloppt herkent hij bij de “vrouwen van lichte zeden” een oud klasgenootje en de hit “Kronenburgpark” is geboren.

Ik loop het park uit … steek even over naar een plein voor het monument van Joris Evens … een omstreden Nijmeegse film- en documentairemaker … en loop weer terug naar de Lange Hezelstraat.

In 1310 wordt de straat samen met de huidige Stikke Hezelstraat nog Hesestraet genoemd. Zoals de naam al aangeeft was het in die tijd een weg naar het dorpje Hees. Delen van de oudste huizen van de Lange Hezelstraat dateren van omstreeks 1300. Een aantal huizen bestond oorspronkelijk uit 1 woonlaag. De meeste gevels dateren uit de 16e tot de 19e eeuw. In de Hezelstraat ligt een compleet ondergronds doolhof. Middeleeuwse gewelfkelders die met elkaar verbonden zijn. Een deel is te bezichtigen via ingang bij huisnr 50 (mits geopend … vandaag dus niet). De Lange Hezelstraat staat bekend als de oudste winkelstraat van Nederland. Sinds 1880 is de straat echter pas een winkelstraat.

Ik ga even van de “walk the city” route af en loop de Begijnenstraat langs het vroegere weeshuis en wat andere mooie gevels om uit te komen bij de Waalkade waar ik koffie en een boterham nuttig.

Ik pak de route weer op en loop via wat oude gebouwen en Kitty de Wijzeplaats … een monument onthuld ter nagedachtenis van de omgekomen Joodse burgers in WOII … terug naar de Ganzenheuvel.

Tijdens het bombardement van de Amerikanen werd alles ten noordwestelijk van dit plein verwoest. Er staat een een kunstwerk dat in 2000 door Marc Ruygrok is vervaardigd … De Watertafel. De poten vormen de tekst “wat er is/water is”. Het heeft ook de functie dat het opgevangen regenwater via een watercascade (beekje) in een ronde waterput vloeit. De put die op de plek staat van een middeleeuwse waterput voorziet de Watertafel van water. De watercascade ligt in het midden van de straat en is bovengronds ongeveer 110 meter lang. Het water stroomt ondergronds verder richting waterput.

Soms heb ik om privacyredenen besloten zelf geen foto’s te maken maar gebruik te maken van plukken van internet. Alle terrasjes zaten zó vol met mensen dat ik geen gedoe wilde.

En dan gaan we naar de Stevenskerk die ik al steeds in de verte zie. De bouw van de Stevenskerk begint in 1254. In eerste instantie wordt de kerk met tufsteen gebouwd in Romaanse stijl. Aan het onderste deel van de toren is dat nog goed te zien. In de eeuwen daarna wordt het meer Gotisch. De toren, het koor en het fraaie Zuiderportaal zijn daar goede voorbeelden van. Na 1591 stokt de bouw, waardoor de kerk onvoltooid blijft. Edoch … in 1273 wordt de kerk in naam van de bisschop van Keulen gewijd door Albertus Magnus, een van de grootste geleerden van de Middeleeuwen en wordt gewijd aan de eerste christelijke martelaar, de heilige Stephanus. Op een ereplaats midden in het koor staat de graftombe van Catherina van Bourbon, hertogin van Gelre († 1469). Zij laat een deel van haar kapitaal na om de Stevenskerk tot kapittelkerk te verheffen. Bij het bombardement van februari 1944 wordt de kerk zwaar beschadigd. De restauratie duurde 25 jaar. Helaas is alles op slot … maar internet is geduldig .. zie de onderste 3 foto’s.

Langzaam kom ik op de Grote markt waar ik dierbare herinneringen heb …

• koffie met mijn moeder en broertje in een gelegenheid naast de Waagh.
• ik mis het stadhuis volgens mij … jammer want daar is mijn zoon getrouwd.
• het beeldje van “Mariken van Nimwegen” wat me doet denken aan opnames van de film in Utrecht en waar ik als toeschouwer bijstond.

Die waerachtige ende een seer wonderlijcke historie van Mariken van Nieumeghen die meer dan seven jaren metten duvel woende ende verkeerde

Geschreven tussen ca. 1500 en 1515. De schrijver is niet bekend. Aan de vorm van de verzen is te zien dat hij een rederijker was. Het verhaal is overgeleverd in oude gedrukte boekjes, waarvan het oudste in ca. 1515 gedrukt werd door de bekende Antwerpse drukker Willem Vorsterman.

Langs een skelet onder glas … niet te zien door vernielingen en verder ook weinig info over te vinden. Dus zeg ik maar niets.

En dan kom ik uit bij de Bastei met haar ondergrondse gangen. De moeite van een bezoek waard.

Daarna omhoog … park Valkenburg. Het is een van de oudste landschapsparken van Nederland. Na de afbraak van de burcht, die hier tot 1797 stond met restanten van de Valkhofbrucht: de Sint Nicolaaskapel … gebouwd in 1030 door keizer Otto III ter nagedachtenis aan zijn moeder Theophanu en de Barbarossa-ruïne. De laatste was de apsis van de belangrijkste ruimte van de Valkhofburcht: de rijkszaal. De zaal en bijbehorende apsis werden in 1155 onder keizer Frederik I Barbarosssa gebouwd. In de rijkszaal vonden alle plechtige zittingen plaats en stonden de rijksattributen (de kroon, de scepter en de rijksappel) en troon van de keizer. Daarnaast deed het gebouw ook dienst als hofkapel en was gewijd aan de heilige Martinus. Net als de Sint-Nicolaaskapel heeft deze apsis de sloop van de burcht in 1796 overleefd, omdat men dacht dat dit gedeelte van de burcht uit de Romeinse tijd stamde. Men wilde de kapel in zijn geheel behouden, maar door slecht handelen van de slopers bleef alleen de apsis overeind.

Langzaam loop ik richting de moderne tijd … winkelende mensen … terrasjes. Allemaal jeugd en ik besluit om maar de trein naar huis te pakken. Nog even langs Karel de Grote op het Karel de Grote plein … als ik dat verkeer zie … niemand die zich aan de stoplichten houdt weet ik weer waarom ik dit altijd links laat liggen.

Een geweldige ervaring. De app “walk the city” is absoluut zijn geld waard. Ik ga hier meer mee doen.

Nog meer info vind je bij “het Huis Van de Nijmeegse geschiedenis” en op de site van “Mijn Gelderland” waar je zelf de tijdvakken kunt aanvinken waar je iets over wilt weten.